Viêm da tiết bã (Seborrheic Dermatitis – SD) là một tình trạng da phổ biến, được biết đến với tính chất mãn tính và tái phát. Mặc dù không đe dọa tính mạng, nhưng SD có thể gây khó chịu đáng kể (dẫn đến đỏ, tróc vảy và ngứa kéo dài) và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào nguyên nhân, triệu chứng, yếu tố nguy cơ, chẩn đoán và các phương pháp điều trị cho tình trạng da này.

Viêm da tiết bã là gì?

Viêm da tiết bã, còn được biết đến là Seborrheic Dermatitis (SD), là một bệnh da mãn tính và dễ tái phát, thường ảnh hưởng đến các khu vực có tuyến dầu hoạt động mạnh như da đầu, da mặt (hai bên mũi, lông mày), tai, mí mắt và da vùng ngực. Triệu chứng của viêm da tiết bã ở mặt hay các vùng da khác trên cơ thể gồm da đỏ, bong tróc và ngứa, thường xuất hiện dưới dạng các mảng vảy trắng hoặc vàng. Nguyên nhân chính xác của viêm da tiết bã chưa được xác định rõ, nhưng có nhiều yếu tố góp phần như sự phát triển quá mức của nấm Malassezia, dầu thừa trên da, và yếu tố di truyền.

viêm da tiết bã da đầu hay ở mặt không lây nhiễm và không gây rụng tóc hay lông vĩnh viễn. Việc điều trị thường bao gồm các loại kem chống viêm, dầu gội chống nấm và dưỡng ẩm để kiểm soát triệu chứng. Hiểu rõ về bệnh và áp dụng các biện pháp chăm sóc da phù hợp có thể giúp quản lý hiệu quả viêm da tiết bã và cải thiện chất lượng cuộc sống. 

Ai có nguy cơ mắc viêm da tiết bã?

Viêm da tiết bã là một tình trạng da mãn tính, và nguy cơ mắc bệnh này không chỉ giới hạn ở một độ tuổi hay một nhóm người cụ thể. Bao gồm: Trẻ sơ sinh, thanh thiếu niên, người trưởng thành. Cùng khám phá sâu hơn về những ai có nguy cơ mắc viêm da tiết bã ở cả trẻ sơ sinh và người lớn nhé!

Ở trẻ sơ sinh

Thường là viêm da tiết bã ở đầu được gọi là “cứt trâu,” nhưng cũng có thể phát triển ở các nếp gấp da, ngực, lưng, hoặc khu vực mặc tã. 

Lịch Sử Gia Đình: Nếu cha mẹ hoặc anh chị em trong gia đình có tiền sử mắc viêm da tiết bã hoặc các bệnh dị ứng như viêm mũi dị ứng, hen suyễn, thì trẻ sơ sinh có nguy cơ cao hơn. Gen di truyền đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định nguy cơ mắc bệnh.

Hệ Miễn Dịch Chưa Phát Triển: Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh vẫn còn non yếu, dễ bị kích thích bởi các yếu tố bên ngoài như bụi bẩn, lông thú cưng, hoặc một số loại thực phẩm. Điều này có thể dẫn đến sự xuất hiện của viêm da tiết bã.

Tiếp Xúc Với Chất Gây Kích Ứng: Các chất gây kích ứng như xà phòng, dầu gội không phù hợp, hoặc chất tẩy rửa mạnh có thể gây kích ứng da nhạy cảm của trẻ, dẫn đến viêm da tiết bã.

 

Ở người lớn

SD đặc biệt phổ biến ở người lớn trên 50 tuổi. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nhiều người lớn tuổi trên 65 sống chung với tình trạng này. SD phổ biến ở nam nhiều hơn nữ.

Da Dầu: Người có da dầu hoặc tuyến dầu hoạt động mạnh hơn thường có nguy cơ mắc viêm da tiết bã cao hơn. Lượng dầu thừa trên da tạo môi trường lý tưởng cho sự phát triển của nấm Malassezia, một tác nhân chính gây bệnh.

Căng Thẳng và Lối Sống: Căng thẳng và lối sống không lành mạnh có thể làm tình trạng viêm da tiết bã trở nên trầm trọng hơn. Thiếu ngủ, ăn uống không cân đối, và căng thẳng công việc đều có thể gây ra và làm nặng thêm các triệu chứng viêm da tiết bã.

Yếu Tố Môi Trường: Thời tiết khắc nghiệt như lạnh, khô hoặc ô nhiễm môi trường có thể làm da bị khô và kích ứng, dễ dẫn đến viêm da tiết bã. Đặc biệt, các mùa đông lạnh khô có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Tình Trạng Sức Khỏe: Một số tình trạng sức khỏe như Parkinson, HIV/AIDS hoặc hệ miễn dịch yếu cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm da tiết bã. Các bệnh lý này làm suy giảm khả năng bảo vệ tự nhiên của da, khiến da dễ bị kích ứng và viêm nhiễm.

Viêm da tiết bã có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, từ trẻ sơ sinh đến người lớn, với các nguy cơ khác nhau tùy thuộc vào yếu tố di truyền, lối sống, và môi trường. Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ giúp chúng ta phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn, bảo vệ làn da luôn khỏe mạnh.

Nguyên nhân gây ra viêm da tiết bã

Viêm da tiết bã là một tình trạng da mãn tính và phức tạp. Nguyên nhân gây ra viêm da tiết bã không hoàn toàn chưa được xác minh rõ. Nhưng có nhiều yếu tố góp phần vào sự phát triển của bệnh này và được ghi nhận lại, cụ thể như sau:

Sự phát triển quá mức của nấm malassezia

Một trong những tác nhân chính là sự phát triển quá mức của nấm Malassezia, một loại nấm men tự nhiên sống trên da. Khi lượng nấm này tăng cao, chúng có thể làm tăng sản xuất axit béo tự do từ bã nhờn, dẫn đến tình trạng viêm và kích ứng da.

Dầu thừa trên da

Lượng dầu thừa trên da cũng là một yếu tố góp phần. Da dầu cung cấp môi trường lý tưởng cho nấm Malassezia phát triển, từ đó gây ra các triệu chứng viêm da tiết bã. Điều này giải thích tại sao những người có da dầu hoặc tuyến dầu hoạt động mạnh thường dễ bị viêm da tiết bã hơn.

Yếu tố di truyền

Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng. Nếu trong gia đình bạn có người bị viêm da tiết bã, khả năng bạn mắc bệnh này cũng cao hơn. Gen di truyền có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể bạn sản xuất và điều tiết bã nhờn, cũng như cách phản ứng với các yếu tố môi trường.

Hệ miễn dịch suy yếu

Hệ miễn dịch của cơ thể cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của viêm da tiết bã. Một số nghiên cứu cho thấy rằng những người có hệ miễn dịch yếu hoặc suy giảm chức năng miễn dịch, như người mắc bệnh Parkinson hoặc HIV, có nguy cơ cao hơn.

Yếu tố môi trường và lối sống

Cuối cùng, các yếu tố như căng thẳng, thay đổi thời tiết, và chế độ ăn uống kém dinh dưỡng cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ viêm da tiết bã. Căng thẳng có thể kích hoạt các phản ứng viêm trong cơ thể, trong khi thời tiết lạnh và khô có thể làm da trở nên khô và dễ kích ứng hơn.

Hiểu rõ các nguyên nhân gây ra viêm da tiết bã giúp chúng ta áp dụng các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn, từ việc chọn đúng sản phẩm chăm sóc da đến thay đổi lối sống để giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. 

Triệu chứng của viêm da tiết bã

Viêm da tiết bã (contact dermatitis) là một loại viêm da do phản ứng dị ứng với các chất tiếp xúc với da. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

Ở trẻ sơ sinh

Ở trẻ sơ sinh, viêm da tiết bã, thường được gọi là “cứt trâu,” dẫn đến tình trạng tróc vảy nhờn trên da đầu. Phát ban có thể lan ra nách và các nếp gấp ở háng. Phát ban này thường có màu hồng, có thể kèm theo tình trạng tróc vảy hoặc bong tróc.

Ở người lớn

– Gàu trên da đầu, tóc, lông mày, râu hoặc ria mép.

– Các mảng da nhờn được phủ bởi các vảy trắng hoặc vàng hoặc các lớp vỏ trên da đầu, mặt, hai bên mũi, lông mày, tai, mí mắt, ngực, nách, vùng háng hoặc dưới ngực.

– Phát ban có thể có màu đậm hơn hoặc nhạt hơn ở những người có da nâu hoặc đen và đỏ hơn ở những người có da trắng.

– Ngứa (pruritus).

Nếu bạn bị viêm da tiết bã trên da đầu, bạn có thể nhận thấy gàu hoặc các mảng dày và vảy. Những mảng này có thể có màu vàng hoặc trắng và có cảm giác nhờn hoặc ẩm. Trên mặt và ngực, viêm da tiết bã có thể gây đỏ và tróc vảy, đôi khi có thể bị nhầm lẫn với các tình trạng da khác như eczema hoặc psoriasis (vảy nến). Việc nhận biết và quản lý tốt viêm da tiết bã nhờn có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm thiểu các triệu chứng khó chịu. 

Biến chứng của viêm da tiết bã

Viêm da tiết bã, dù không phải là một tình trạng da nghiêm trọng, nhưng nếu không tìm được cách trị viêm da tiết bã ở mặt hay ở các vùng da khác đúng cách và kịp thời, có thể dẫn đến một số biến chứng ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày. 

Nhiễm trùng thứ phát: Khi da bị viêm và bong tróc, có thể trở thành cửa ngõ cho vi khuẩn và nấm xâm nhập, dẫn đến các nhiễm trùng thứ phát. Điều này có thể làm tình trạng da trở nên tồi tệ hơn và khó chữa trị.

Tổn thương tâm lý: Sự xuất hiện của các mảng da đỏ, bong tróc và ngứa có thể ảnh hưởng lớn đến tâm lý, gây ra cảm giác tự ti, lo lắng và trầm cảm.

Phát triển các tình trạng da khác: Viêm da tiết bã có thể dễ dàng bị nhầm lẫn với hoặc xuất hiện cùng với các tình trạng da khác như vảy nến hoặc eczema, làm cho việc chẩn đoán và điều trị trở nên phức tạp hơn.

Tăng nguy cơ rụng tóc tạm thời: Trên da đầu, viêm da tiết bã nặng có thể gây rụng tóc tạm thời do viêm nhiễm và tổn thương nang tóc.

Việc nhận biết và điều trị sớm viêm da tiết bã giúp ngăn ngừa các biến chứng này, cải thiện chất lượng cuộc sống. 

Điều trị viêm da tiết bã như thế nào?

Có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả viêm da tiết bã, từ các sản phẩm không cần kê đơn đến các loại thuốc trị viêm da tiết bã ở mặt kê đơn. Những phương pháp này nhằm vào các triệu chứng như giảm đỏ, ngứa và tróc vảy. Việc điều trị hiệu quả đòi hỏi phải hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp.

Sử dụng dầu gội và kem chống nấm

Các loại dầu gội chứa ketoconazole, selenium sulfide, hoặc zinc pyrithione là những lựa chọn phổ biến cho việc kiểm soát viêm da tiết bã trên da đầu. Các thành phần này giúp kiềm chế sự phát triển quá mức của nấm Malassezia, một yếu tố chính gây viêm da tiết bã. 

Thuốc bôi Corticoid

Hydrocortisone và các loại corticoid nhẹ khác thường được kê đơn để giảm viêm và ngứa. Tuy nhiên, cần thận trọng khi sử dụng corticoid trong thời gian dài vì chúng có thể gây mỏng da và các tác dụng phụ khác.

Kem và gel chứa chất làm dịu da

Các sản phẩm chứa niacinamide, panthenol hoặc allantoin có thể giúp làm dịu và giảm viêm da, đồng thời cung cấp độ ẩm cần thiết để ngăn ngừa bong tróc.

Phương pháp trị liệu bằng ánh sáng

Trong một số trường hợp nặng, liệu pháp ánh sáng UVB hoặc UVA có thể được sử dụng để kiểm soát viêm da tiết bã. Phương pháp này giúp giảm viêm bằng cách tiêu diệt các tế bào da bị tổn thương và nấm Malassezia.

Thuốc uống chống nấm

Đối với những trường hợp viêm da tiết bã nghiêm trọng không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường, bác sĩ có thể kê đơn thuốc uống chống nấm như itraconazole hoặc fluconazole. Những loại thuốc này giúp kiểm soát nấm Malassezia từ bên trong cơ thể.

Thay đổi lối sống và chăm sóc da 

– Quản lý căng thẳng: Căng thẳng là một yếu tố có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm da tiết bã. Thực hành yoga, thiền định, và các kỹ thuật thư giãn có thể giúp giảm căng thẳng.

– Chế độ ăn uống: Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất chống oxy hóa từ rau quả, hạt và cá giàu omega-3 có thể cải thiện sức khỏe da.

– Chăm sóc da hàng ngày: Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ, tránh các sản phẩm chứa cồn hoặc các thành phần kích ứng khác. Duy trì độ ẩm cho da bằng cách sử dụng kem dưỡng ẩm không chứa dầu và không gây mụn.

Dùng các phương pháp thiên nhiên

Một số phương pháp thiên nhiên như sử dụng tinh dầu tràm trà (tea tree oil), mật ong, và giấm táo có thể giúp kiểm soát viêm da tiết bã. Dầu cây trà có tính kháng khuẩn và chống nấm, trong khi mật ong có đặc tính chống viêm và làm dịu da.

Việc điều trị viêm da tiết bã hiệu quả đòi hỏi sự kết hợp giữa các biện pháp điều trị y tế và thay đổi lối sống. Hiểu rõ và áp dụng đúng các phương pháp này sẽ giúp bạn kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Trong những năm gần đây, đã có những tiến bộ đáng kể trong việc điều trị viêm da tiết bã nhờn. Một trong những tiến bộ đó là sự phát triển của các loại thuốc sinh học, nhắm vào các phần cụ thể của hệ thống miễn dịch để giảm viêm. Mặc dù những phương pháp điều trị này vẫn đang ở giai đoạn phát triển ban đầu, chúng hứa hẹn mang lại hy vọng cho việc điều trị viêm da tiết bã trong tương lai.

Viêm da tiết bã phòng ngừa được không?

Viêm da tiết bã là một tình trạng da mãn tính có thể được kiểm soát và phòng ngừa bằng cách thực hiện các biện pháp đơn giản và hiệu quả:

• Giữ Da Sạch Sẽ: Rửa mặt hàng ngày bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ để loại bỏ bụi bẩn và dầu thừa. Tránh sử dụng các sản phẩm chứa cồn hoặc các thành phần gây kích ứng.
• Dưỡng Ẩm Đúng Cách: Sử dụng kem dưỡng ẩm không chứa dầu và không gây bít tắc lỗ chân lông để duy trì độ ẩm cho da, đặc biệt là sau khi rửa mặt.
• Điều Chỉnh Chế Độ Ăn Uống: Tăng cường ăn các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau xanh, trái cây tươi và cá giàu omega-3. Hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ và đường.
• Quản Lý Căng Thẳng: Áp dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga và tập thể dục thường xuyên để giảm căng thẳng, yếu tố có thể góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng viêm da tiết bã.
• Tránh Các Yếu Tố Kích Thích: Hạn chế sử dụng các sản phẩm chăm sóc da hoặc tóc chứa các thành phần mạnh gây kích ứng. Tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời và ô nhiễm môi trường.
• Theo Dõi Da: Định kỳ kiểm tra và theo dõi tình trạng da của bạn để phát hiện sớm các dấu hiệu của viêm da tiết bã và kịp thời áp dụng các biện pháp phòng ngừa.

Việc duy trì các thói quen lành mạnh và chăm sóc da đúng cách sẽ giúp bạn kiểm soát và ngăn ngừa viêm da tiết bã hiệu quả, mang lại làn da khỏe mạnh và mịn màng. 

Ngăn ngừa tăng da tiết bã với M.O.C

Để cải thiện viêm da tiết bã, bạn cần đến khám chuyên về Da liễu để kết hợp uống bên trong và bôi thoa bên ngoài. Nếu gặp tình trạng nhẹ và muốn ngăn ngừa viêm da tiết bã, bạn có thể tham khảo hai sản phẩm này của Nhà M.O.C nhé!

Serum tràm trà (tea tree oil) 

Là một liệu pháp tự nhiên phổ biến nhờ vào đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm và chống viêm mạnh mẽ. Có thể giúp giảm triệu chứng viêm da tiết bã bằng cách làm dịu da và kiểm soát sự phát triển của nấm Malassezia – một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh này.

Tinh Dầu Chấm Mụn Viêm Tree Oil M.O.C được chiết xuất từ lá Melaleuca Alternifolia, loài cây được trồng tại vùng Queensland và New South Wales (Úc), chỉ có loại này mới phát huy hiệu quả trong Mỹ phẩm & Trị liệu. Tác dụng kháng viêm, kháng nấm, kháng khuẩn phổ rộng giúp giảm viêm, giảm sưng đau với mụn viêm, mụn mủ rất hiệu quả & nhanh chỉ từ 48h.

Cách sử dụng tinh dầu tràm trà 

• Sử dụng tăm bông hoặc bông gòn để thoa Serum tràm trà M.O.C lên các vùng da bị viêm. Hãy thoa một lớp mỏng và nhẹ nhàng massage để tinh dầu thẩm thấu vào da.
• Sử dụng 1-2 lần mỗi ngày, tùy thuộc vào mức độ viêm da và độ nhạy cảm của da bạn. Theo dõi phản ứng của da và ngưng sử dụng nếu có dấu hiệu kích ứng.
• Với 1 số loại da không phù hợp có thể gây kích ứng vì khả năng ly giải sừng, loại bỏ tế bào chết không cao. 
• Tinh dầu Tràm Trà là thức ăn béo bở của ký sinh trùng Demodex, không nên dùng trên vùng da mụn do Demodex.
• Cần tham khảo thêm ý kiến từ Bác sĩ chuyên môn để có phương pháp sử dụng phù hợp nhất với thực tế da của bạn.

Xà phòng Kim Ngân Hoa M.O.C

Xà phòng kim ngân hoa M.O.C chứa dịch chiết Kim Ngân Hoa tươi trong môi trường dung dịch chất hoạt động bề mặt dầu hữu cơ tạo ra phức hợp Lonicerin là một hệ phức hợp cung cấp độ dưỡng ẩm cao đồng thời cũng là chất kháng khuẩn phổ rộng, tạo ra hệ thống lợi khuẩn bảo vệ tự nhiên, không gây kích ứng da. Hàm lượng Quercetin cao có khả năng chống lại các gốc tự do và làm giảm tác hại của bức xạ UV trên da. Ngoài ra, Quercetin sẽ ngăn chặn sự giải phóng nhiều cytokine gây viêm, từ đó giúp hạn chế sự xuất hiện của các triệu viêm da và dị ứng (điều trị mụn nhọt và viêm da do kích ứng).

Cách sử dụng Xà phòng M.O.C 

– Rửa Mặt: Sử dụng xà phòng kim ngân hoa hàng ngày để rửa mặt, nhẹ nhàng massage tạo bọt rồi rửa sạch với nước ấm.

– Tắm gội: Sử dụng như xà phòng tắm để làm sạch cơ thể, tập trung vào các vùng bị viêm da tiết bã.

Xà phòng Kim Ngân Hoa tự hào khi được kiểm nghiệm từ bên thứ 3 độc lập về: 

• Phiếu kiểm nghiệm không kiềm dư 
• Phiếu kiểm nghiệm về độ kháng khuẩn của Viện Pasteur